Sam ontdekt het Land van Stille Waters

De prachtige natuurgebieden van Scheldeland zijn een troef die ik al langer ken. Ze zijn ideaal om te voet of per fiets te bezoeken. Met een elektrische fiets nemen wij dit weekend vanuit onze zalig logies B&B La Corderie de Scheldedijkroute onder handen. Zon in het gezicht, wind door de haren, de glinstering van de Schelde vlak naast je en een mooi onderhouden fietspad onder je wielen.

Pionier in de aanpak van overstromingen

Wat ik niet wist, is dat Scheldeland een pionier is in de aanpak van overstromingen. Een niet onbelangrijk probleem in tijden van klimaatopwarming. Wetenschappers uit de hele wereld komen hier langs de Schelde kijken hoe met de getijden wordt omgegaan. We bevinden ons hier misschien wel ver van zee, toch hebben eb en vloed wel degelijk hun niet te onderschatten invloed op dit deel van de Schelde. 

Natuurgids Koen troont ons mee naar het Lippenbroek in Hamme. Dat is sinds 2006 het allereerste testgebied voor het Sigmaplan, een ambitieus systeem van natuurlijke overstromingsgebieden in valleien langs de Schelde en haar zijrivieren. Het doel van dat plan is om Vlaanderen te beschermen bij extreme weersomstandigheden of wanneer de zeespiegel stijgt. De sigmagebieden beschermen niet alleen tegen overstromingen. Ze vormen een groene ketting van waardevolle natuurgebieden langsheen de Schelde, waar het heerlijk wandelen en fietsen is.

Positieve effecten

De sigmagebieden zijn uitgebreide gebieden die gecontroleerd onder water kunnen worden gezet, om zo overtollig rivierwater op te vangen. Gek genoeg zorgt dit veilige vangnet er ook voor dat de natuur in deze gebieden maximaal floreert. Planten groeien er vrijuit en vissen zien het als de ideale kweekvijver, wat ook weer heel aantrekkelijk is voor vogels. 

Het water dat uit de overstromingsgebieden weer de Schelde instroomt, zit boordevol zuurstof. Dat heeft een onmiddellijk positief effect op het visbestand in de rivier. Mijn verbazing is groot dat hier in dat kleine Lippenbroek in Hamme de wetenschappelijke basis wordt gelegd voor het wereldwijd beschermen van planten, dieren én mensen.

Natuurgebied Den Bunt

Natuurgids Koen vertelt ons verderop, in natuurgebied Den Bunt, over de slikken en schorren die hier in de toekomst te zien zullen zijn. Dat zijn gebieden die ontstaan wanneer het water, door de werking van de getijden, het zand van de oevers meeneemt en slib achterlaat. Slikken vallen droog bij laag water en worden overspoeld bij hoog water. Schorren worden enkel overspoeld bij springtij. Zo ontstaan waardevolle plekken met veel leven, een voedingsbodem voor planten, vissen en vogels. Je kan deze nu al bewonderen ter hoogte van Driegoten in het Gecontroleerd Overstromingsgebied (GOG) Den Bunt. 

Waar de Schelde en de Durme samenvloeien, staat een indrukwekkend monument. Het beeldt Leda & De Veerman uit, twee personages uit de roman ‘De Veerman en de jonkvrouw’ (1950) van Filip De Pillecyn.

Geheime plekken ontdekken    

Onze gids wil graag één van zijn favoriete plekjes laten zien: de trage wegen tussen Hamme en Moerzeke. Dat zijn paadjes die uitsluitend voor wandelaars bedoeld zijn. Het gaat om veldwegen, jachtpaden, holle wegen, bospaden… door schitterende natuur en waar extra zorg aan wordt besteed. Vlonderpaden en houten trapjes zijn voorzien waar nodig om natte voeten te voorkomen. Wij beginnen onze wandeling aan de Vrouwenbroekdijkwegel. Stiekem denk ik dat gids Koen zijn plekje liever geheim had gehouden. Als je er in de absolute stilte wandelt, weet je waarom. 

Na het afscheid van onze gids blazen we even uit op het ruime terras van Scheldeoord. Je hebt er een fantastisch zicht op de Schelde. Wij zien net een waterskiër voorbijzoeven. Naast het café-restaurant ligt de veerboot die ons van Driegoten in Hamme gratis naar Weert aan de overkant van de Schelde vaart.    

Poëzie op het jaagpad

Terwijl we op het jaagpad fietsen richting Puurs-Sint-Amands zien we verschillende kuddes schapen. Ze doen dienst als natuurlijke grasmaaiers. We passeren ook een aantal plezierbootjes waarop de passagiers bovendeks genieten van de rust en de zon. Het praalgraf van de dichter Emile Verhaeren aan de kaai van Puurs- Sint-Amands kijkt uit over de mooiste bocht van de Schelde. Vlakbij bevindt zich het Emile Verhaerenmuseum gewijd aan het leven van deze Franstalige schrijver. Op het jaagpad kan je verschillende gedichten lezen die de schoonheid van het landschap extra in de verf zetten. 

In den Amandus in Puurs-Sint-Amands moeten we wel hét streekgerecht van Scheldeland proeven: paling! De specialiteit van het huis is een gegrilde variant van de klassieker, niet in ’t groen, maar in een peperroomsaus. Lekker!

De mooiste bocht van de Schelde

Na het diner nemen we opnieuw de veerboot. Deze keer varen we een langer stukje, door wat ze in Sint-Amands de “schoonste bocht van de Schelde” noemen. Ik kan hen niet tegenspreken. Dit is het hart van het land van Stille Waters. Tijdens de overzet begint de zon lichtjes te zakken en valt een prachtig avondlicht over de rivier. Het schemert als we op de linkeroever van de Schelde terug richting Hamme fietsen. Wilde fazanten springen links en rechts schichtig voor ons uit.

Duik in het Hamse nachtleven

We parkeren onze elektrische fietsen op de prachtige binnenplaats van B&B La Corderie. Heel fijn om op die manier het lokale talent te ontdekken. We besluiten om het Hamse nachtleven een kans te geven. Aan het Tweebruggenplein hangt een fijne sfeer. Het is een warme nacht, de terrassen zitten goed vol. We genieten van enkele streekbieren in bier- en muziekcafé Barbaar.

Op bezoek bij de graaf

De volgende dag worden we verwelkomd in het kasteel van Bornem, voluit het kasteel de Marnix de Sainte Aldegonde. Het prachtige feeërieke kasteel ligt aan de Oude Schelde, een afgesneden arm van de Schelde. Het straalt zo’n beetje de sfeer uit van het kasteel van Doornroosje in Disneyland. De huidige graaf de Marnix de Sainte Aldegonde woont nog steeds in het gigantische kasteel, de veertiende generatie al. Hij is een nakomeling van de vermoedelijke auteur van het Wilhelmus, het Nederlandse volkslied. De graaf is duidelijk een fervent verzamelaar. 

Binnen het sprookjesachtige kasteel hangen de muren vol waardevolle schilderijen en portretten. Hij bezit de grootste privécollectie gravures van Pieter Bruegel de Oude, een exclusieve kantverzameling en een kamer vol antieke poppen. Alle ruimtes zijn ingericht met 18e-eeuwse meubels. In een bijgebouw van het kasteel richtte de graaf een koetsmuseum in. Indrukwekkend om te zien hoe onze huidige auto’s toch nog veel vernuftige mechanieken gebruiken die eigenlijk voor paardenkoetsen werden uitgevonden.

Hangmatten in het wild

We nemen onze lunch in De Groenendijk in Wintam. Het restaurant aan de oevers van de Schelde bestaat al sinds 1920 en is nog steeds in handen van dezelfde familie. Ze serveren er heerlijk simpele visgerechten. Het stiltegebied van Hingene ligt vlakbij. Wat een verademing om tijdens onze wandeling heel even geen levende ziel te bekennen. Er hangen zelfs hangmatten in het wild om echt ten volle van de stilte te kunnen genieten. 

De stiltewandeling is absoluut een aanrader om helemaal tot rust te komen. Een stiltegebied wordt pas erkend als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Zo mag de geluidsoverlast niet boven de 35 decibel komen, het equivalent van een startende wagen. Enkel de geluiden van de fauna en flora overheersen in een stiltegebied. De Schelde-oevers in Hingene, Weert en Wintam bij Bornem vormen één van de tien erkende stiltegebieden in Vlaanderen.

De ogen uitkijken in kasteel d’Ursel

De wandeling eindigt in het knalgele, machtig mooie kasteel d’Ursel. De classicismestijl is totaal anders dan de neorenaissancestijl van het kasteel de Marnix de Sainte Aldegonde, maar niet minder indrukwekkend. Het kasteel wordt omringd door een grote waterpartij en een mooie bosrijke parktuin. Binnen voelt het kasteel net als een doolhof. Op het gelijkvloers zijn de ruimtes groot en ruim, maar hoe meer je naar boven gaat, hoe groter de wirwar wordt van hoekjes en gangen en kamertjes. 

Tijdens je bezoek leer je de interessante geschiedenis van het gebouw en van de familie d’Ursel kennen. Vooral de kamers met het unieke handgeschilderd Chinees behangpapier zijn fascinerend. Je ontdekt er wonderlijke motieven van vogels, bamboe, bloemen en vlinders, op een felroze of blauwe achtergrond. 

We dwarsen het kasteelpark en komen aan de achterkant aan het zalig ouderwets cafeetje ‘In d’Oude Poort’. We nestelen ons op het terras in de rustige binnentuin. Je wordt er zo terug gekatapulteerd in de tijd. Perfecte afsluiter van onze trip door het land van Stille Waters.